ŞİFRELİ YAYINLAR NASIL AÇILIR?

Bu yayın şifrelenmesi, key kullanılarak açılması v.s. konular aslında birçok kişinin çok merak ettiği ancak internetde net olarak, anlaşılabilir biçimde türkçe kaynak bulunamamasından dolayı veya yayın açılsın da gerisi önemli değil şeklinde veyada zaten sorsamda kimse bilmez anlayışıyla forumlarda pek konuşulmayan herkesin kafasında soru işaretleri olan bir konudur..Sistemin işleyişini anlatan siteler, forumlarda ufak defek yazılar yok değil ancak net değil..Yani birileri bir plugin veriyor, birde biryerlerden key bulup plugine gösteriyoruz ve o ana kadar karanlık olan ekranda birden görüntü geliyor ve içimizde bir tebessüm oluşuyor..
Bende bu şifreleme konusunda herhangibir eğitim görmüş biri değilim..
Aşağıdaki makale ise netde bugüne kadar okuduğum yüzlerce konuyla birlikde kendi bilgilerimin harmanlanıp herkesin anlayabileceği biçimde yazılmasıyla oluştu..
Şifreli yayın, anlamlı bir sinyalin key kullanılarak anlamsız bir hale getirilmesi şeklindedir..Yayın çözülmeside işlemin tam tersi yani key girilerek anlamsız sinyalin anlamlı hale getirilmesi şeklindedir..
Şifreli yayınları erişim kriterleri yeterli olanlara yani abonelere ulaştırmak için ortak arabirimler geliştirilmiştir..Bunlar;
DVB-CA ( Conditional Access - Koşullu Erişim )
DVB-CI ( Common Interface - Ortak arayüz )
DVB-CSA ( Common Scrambling Algorithm - Ortak Şifreleme Algoritması )
Bu ortak arabirimler şifreleme sisteminin temelini oluşturmaktadır..Yani sistemin temel işleyiş mantığı aynıdır..Ve bütün şifreli yayınlarda bu ortak arabirimlere uygun yapılır..
Koşullu Erişim sisteminin ( DVB-CA ) iki temel, değişmez gerçeği vardır..Bunlar;
ECM ( Entitlement Control Message - Yetkileri Kontrol Mesajı )
EMM ( Entitlement Management Message - Yetkileri Yönetim Mesajı )
Kısaca ECM dediğimiz digital mesaj, yayını açacak yani sinyali anlamlı hale çevirecek bir anahtar içermektedir..Bu anahtarın adı CW (Control Word - Kontrol Kelimesi ) dir..
İşte bu Kontrol Kelimesi (CW) DVB-CSA şifreleme sisteminde yayını açacak anahtar konumundadır..Ve bir yayının açılması için doğru CW nin olması yeterlidir..
Ancak günümüz şifreleme yayınlarında yüksek güvenlik açısından bir CW ancak ortalama 5 saniye kadar yayını açabilmektedir..Çünkü sistemde CW ler ortalama 5 saniyede bir değişmektedir..(2-3 saniyede değişen sistemler mevcuttur..)
Sistemin işleyişi bu kadar basit görünsede yayını açacak 5 saniyede değişen CW lere, erişim kriterleri yeterli olmayanların ulaşamaması için çok çeşitli şifreleme teknikleri ile korunarak yüksek güvenlik sağlanmıştır..
İşte bu amaçla dünyada 100 lerce şifreleme sistemi bulunmuştur, geliştirilmiştir..NDS (VideoGuard) , Seca (MediaGuard) , Nagra, Viaccess, Irdeto, Cryptoworks en popülerleridir..
Herkes bütün işi bu şifreleme sistemlerinin yaptığını zanneder..Yani sinyal gönderilirken mesela NDS şifre sistemiyle şifrelenir onu açacak olanda yine NDS ile olmalıdır şeklinde düşünür..
Ama işin aslı çok değişikdir..Bu şifreleme sistemleri sinyal şifrelemekde değil, yayını açacak CW lerin sadece abone olanlara ulaştırmada güvenlik için kullanılmaktadır..

Bu şifreleme sistemleri yayını açacak anahtar konumundaki CW leri korumak için akla zarar koruma duvarları geliştirmişlerdir..Önce CW yi şifrelerler..CW nin gönderildiği ECM leride şifrelerler..Bazı şifre sistemlerinde ECM ye ayrı algoritma kullanılır, CW ye ayrı algoritma kullanılır..Yani ECM nin algoritması bilinse bile içindeki şifreli CW ye ulaşılsa bile bu şifreli CW yi deşifre etmek için hem operational key hemde hash table denilen çeşitli algoritmalarında bilinmesi gerekecekdir..Bu sistemde sadece operational key ile Şifreli CW deşifre edilemez..Çünkü algoritma olmadan Operational key, Operational key olmadan algoritmanın bilinmesi işe yaramaz..
ECM denilen digital mesaj içerisinde erişim kriterleri ve şifrelenmiş CW gizlidir..Gelen şifreli sinyalden DVB-CSA sistemi, ECM yi alıp CI denilen ortak modül arayüzüne, orda takılı olan modülde smart karta yönlendirir..ECM smart kartdaki bilgileri kontrol eder ve kendi barındırdığı erişim kriterleri karşı tarafda uygun ise barındırdığı şifreli CW yi serbest bırakır..En son smart kart bu şifreli CW yi Operational Key le deşifre edip DVB-CSA ya gönderir..DVB-CSA da CW yle sinyali çözüp, çözülmüş sinyali sistemdeki ilgili birimlere gönderip normal şifresiz yayın gibi ekrana ses ve görüntü gelir..
İşte bu döngü her 5 saniyede bir tekrarlanmak zorundadır..
Olayı daha fazla açarsak;
Örneğin şuan D+ paketi (EMU ile açıldığı zamanlarda) habire key değiştiriyordu..Ve forumlarda, orda burda verilen 32 karekterli keyi girdiğimiz takdirde yayın bir dahaki key değişimine kadar kesilmeden açık kalıyordu.
Burda girdiğimiz keyin ismi yukarda CW nin deşifre edilmesinde kullanıldığını yazdığım Operational Key dir..Bütün sistemler de CW operational key ile şifrelenir..Yani bu girdiğimiz Operational Key yayını açan key değildir..Her 5 saniyede bir değişen şifreli yayın açılması için tek gerekli şey olan CW yi deşifre edecek keydir..

İşte plugin her 10 saniyede bir gelen ECM yi çözüp içindeki şifreli CW yi deşifre edip ortaya çıkan CW yi DVB-CSA sistemine gönderiyor..Ve bu şekilde yayın açılıyor..Yani bakın 09 saniyede görülen CW ancak 19. saniyeye kadar yayını açabilir..o anda yeni CW alınamazsa ekran donar..
Bu döngü aklı zarar şekilde böyle dur durak bilmeden işliyor..
Elle girdiğimiz Operational Key den bahsettik..İşte istenmeyen kişilerin eline geçtiği takdirde değiştirilen bu key de abonelere ilk başta yazdığım EMM ler vasıtası ile ulaştırılır..Gönderilen EMM lerle karşı tarafın kriterleri kontrol edilir ve kriterler uygunsa yeni keyler abone karta yazılır..
EMM lerde yine ilgili şifre sisteminin algoritmaları, master key leri ile korunur..
Operational Key değişimlerinde abonelerin etkilenmemesi için bütün şifre sistemlerinde 2 veya daha fazla satır bırakılmıştır..Mesela nagra sisteminde 00, 01 şeklinde..Yayıncının kullandığı 00 satırı eğer biliniyorsa EMM ile abonelerin 01 satırına yeni keyler sinyalle yazılır..Ve belli süre sonra 01 satırı devreye sokulup 00 satırını kullanmayı bırakır..Böylece aboneler key değişimini hissetmez..
Görüldüğü gibi sistemin her aşamasında işyeyişi belli prosedürler, arayüzler çerçevesindedir..
Gelen şifreli ECM yi CSA sistemi CI sistemine CI sistemi üzerinde takılı bulunan Modüle Modulde içinde takılı bulunan Smart Kart a gönderir..ECM nin erişim kriterleri smart kartla değerlendirilip kriterler uygun ise şifreli CW serbest bırakılıp smart kartın operational key ile şifreli CW yi deşifre edip tekrar CSA sistemine göndermesiyle son bulur..
DVB-S Kartlarda şifreli yayınları izlemeye yönelik plugin ler, receiver daki emular, Modüldeki emular bu noktada smart kart görevi görürler..Yani ilgili sistemlerin algoritmaları bir smart kart ile birebir aynıdır..Bu şekilde gelen ECM içindeki CW ler alınıp yayınlar açılır..
Aslında tabiki Bu DVB arayüzler geliştirilirken amaç sadece smart kartdan herhangibir receiver dan yayınları izletmeye yönelikdir..Ancak smart kart gibi çalışan bir programın da yapılmasının önüne geçilmesi mümkün değildir..Bu şekildede bilinen sistemler kusursuz şekilde açılır..
Yayınlar bir ortak arabirim çerçevesinde yapılmış olmasaydı, her sistem için ayrı receiver gerekecekti..DVB Viewer larda ise bütün sistemleri izlemek mümkün olmayacaktı..
Kullanılan hemen hemen bütün DVB Viewer (DVB Dream, ProgDVB v.s.) larda bu CSA, CI, CA ortak sistemi entegrelidir..Ve smart kart görevi gören bir plugin lede yayınlar kolayca açılabilmektedir..
Yayıncı tarafından kullanılan ECM, EMM pid bilgileri sistem tarafından sinyalden alınıp PMT ( Program Yerleşim Tablosu ) ve CAT ( Koşullu Erişim Tablosu ) denen tablolarda belirtilir..
Yazının sonunda anlatılanları kısaca özetlersek;
Şifreleme sistemleri DVB-CA, DVB-CI, DVB-CSA temeline dayalıdır..
Bir şifreli yayının açılması için CW (Control World) nin olması yeterlidir..
CW ler şifreli ECM lerin içinde şifrelenmiş vaziyettedir..
Bütün şifre sistemlerinin tek amacı CW leri korumakdır..
Bir CW, sistemlerde ortalama ancak 5 saniye kadar yayını açabilir..Çünkü her 5 saniyede bir sistem tarafından CW ler değiştirilmektedir..
Şifre çözümünün son aşaması olan şifreli CW nin deşifre edilmesi için Operational Key e gerek duyulmaktadır..
Operational Key ler abonelere EMM ler ile ulaştırılır.


BİRAZ KARIŞIK DEMİ....
Biraz daha güncel örnek verirsek. Herkezin cebinde muhakkak 2 veya 3 anahtar vardır. Diyelimki elimizde 3 anahtar var bunların biri apartman giriş kapısının biri dairemizin giriş kapısının diğeri de iş yerimizin anahtarı. iş yeri anahtarıyla apartman girişini açabilirmiyiz..

AÇIKLAMALAR:
KAPI: Yayıncı kuruluş (örnek D+) Uydu alıcımıza şifrelenmiş (yetkisiz kişilerce izlenmemesi için bozulmuş)görüntü sinyalleriyle beraber bu bozulmuş sinyalleri açmaya yarayacak şifreleri gönderir.
ANAHTAR: Smart kart - Emu (Yazılım) veya Modül Yayıncı kuruluş tarafından gönderilen şifreler ile kullanıcı bilgilerini karşılaştırır yani elimizdeki anahtar açmaya çalıştığımız kapıyamı ait kontrol eder.

YAZILIM NEDİR?

Yazılımlar uydu alıcınızdan daha fazla yararlanabilmeniz için geliştirilmiş küçük programlardır. Bu programlar sayesinde üretici firmanın cihazınızın için ürettiği yeni hizmetlerden faydalanabilirsiniz. Ayrıca emu yazılımları sayesinde bazı şifreleme sistemlerini belirli sürelerde kırabilir ( aşabilir ) ve şifreli yayınları izleyebilirsiniz.

RECEİVER ÇEŞİTLERİ

LNB vasıtasıyla çanak antenden gelen sinyalleri televizyonda görüntü haline dönüştüren ve sistemin en önemli parçası olan Receiverler hakkında biraz bilgi verelim. Bir receiver satın almadan önce vereceğiniz en önemli karar; ne türde kanalları seyretmek istediğinizle ilgili olandır.
Ancak bu karardan sonra alacağınız receiver tipi aşağı yukarı meydana çıkacaktır. Bu sebeple öncelikle receiver tipleri hakkında receiverlerin ön panellerinde göreceğiniz kısaltmalar vasıtasıyla bir bilgi verip daha sonra bunları inceleyim.

D: Dijital alabilmek amacıyla üretilen bu tip receiverler ile CI(Modül) girişi bulunmadığı için şifreli yayınları izlemek emu yazılımı yüklemeden mümkün değildir.

DCI: Buraya kadar anlattıklarımızla hemen anlayabileceğiniz gibi Dijital yayınları alabilen ve istenirse uygun bir Modül takılarak şifreli kanallarında izlenmesini sağlayan bir receiver tipidir.

DP: Bu tip receiverlerde Dijital yayınlari izleyebilmenin yanı sıra birde Pozisyoner kontrolü sunulmaktadır. Burada sunulan Pozisyoner kontrolü Diseq tipi Motorlar için değildir. Tüm Dijital receiverler DiseqC Motor kontrolü sunmaktadırlar. 36v Pulse Motor diye bilinen, hareket koluna sahip motorların bağlandığı çanak antenlerin kontrolü için eklenen bu özellik sayesinde Çanak Anteninizi koltuğunuzdan kalkmadan önceden ayarlanmış herhangi bir uyduya çevirmeniz mümkündür. Ancak hemen anlayacağınız gibi CI yuvası bu tip receiverlerde yoktur.

DPCI: Tüm özelliklerin toplandığı bu tip receiverler ile neleri yapabileceğinizi artık biliyorsunuz. Ancak hareketli sistem kurmayı düşünen tüketicilerin maliyeti daha az olan diseq motorlu sistemi tercih etmeleri sebebi ile eskisi kadar rağbet görmemektedir.

Bütün bunlardan başka uydu alıcısı alacağınız zaman teknik servisinin ve yedek parça desteğinin bulunması,firma olarak satılan malın arkasında durulması, garantili ve bandrollü olmasına da dikkat edilmelidir.

LNB NEDİR?

Çanak anten, uydudan gelen yayını odak noktasına toplar, lnb de toplanmış olan bu mikrodalga (2-50GHz) sinyali güçlendirip üzerinde elektronik işlemlerin daha rahat yapılabileceği daha alt bir frekans bandına (1-2GHz) dönüştürür.Uydulardan gelen yayınların bulunduğu (2-50 Ghz) arası bant dilimlere ayrılarak sırasıyla S, C, X, Ku, Ka, EHF,V bandları olarak adlandırılmakla birlikte bizi sadece C ve Ku bandları ilgilendirir.C ve Ku Bandı olmak üzere başlıca 2 tipe ayırabileceğimiz LNB ler ayrıca Geniş (üst) Band (Universal) ve Dar (Alt) Band olarak da farklı frekans aralıklarına sahiptirler.C Bandı LNB ler daha çok eski Rus uydularında ve Rus kanallarında kullanılmaktadır. Lyngsat yada SatcoDx de frekans ararken karşılaştığınız 3000 yada 4000 Mhz değerli frekanslar, C bandını ifade etmektedir.Ku Bandı LNB ler daha öncede dediğimiz gibi 2 farklı frekans aralığına sahiptirler. Geniş (Üst) Band LNB ler (Universal); frekans aralığı 10,700 - 12,750 Mhz sahip olanlardır ve günümüzde en yaygın olarak kullanılan tiptir. Eğer Digital bir Receiveriniz var ve ağırlıklı olarak Digital yayınları seyretmek istiyorsanız neredeyse bu LNB yi kullanmak bir zorunluluktur, çünkü kanalların pek çoğu Dar Band LNB de bulunmayan frekansları kullanmaktadırlar. Universal LNB'lerde çift lokal osilatör vardır. Eğer çıkışlar sadece 14 veya 18V ile beslenirse alt bandı, 22kHz sinyali ile birlikte 14/18V uygulanırsa üst bandı alırlar.Alt bantta lokal osilatörleri 9.75GHz, üst bantta 10.6 GHz değerindedir.Dar Band LNB lerden bahsetmişken, bunların Frekans aralığının 10,950 - 12,250 Mhz olduğunu da hatırlatmakta fayda var.LNB'ler uydudan gelen yayınların taşıyıcı frekanslarını, ilgili lokal osilatör değerleri kadar düşürerek çıkışlarına verirler.Ayrıca LNB'lerin kaliteleri dB ile ölçülür. Ne kadar düşük değere sahip olursa o kadar iyidir. Şu anda genellikle 0.5dB LNB satılmakla birlikte piyasada görebileceğiniz gibi üzerinde 0,2dB yazan LNB bile bulabilmek mümkündür. Ancak hatırlatmakta fayda var, orijinal 0,5dB bir LNB fiyatı neredeyse 100 - 150$ bulmaktadır.

ÇANAK ANTENLER

Cassegrain, Parabol ve Offset olarak 3 değişik tipte Çanak Anten vardır. Bunlar kullanmak istediğimiz uyduya hizmet vermek üzere değişik ebatlarda üretilmektedirler. ( 60cm - 5,00 m ) Ülkemizde en sık kullanılan antenler 90 - 120 cm Offset olanlardır.

Parabol denilen antenler gökyüzüne daha geniş açı ile bakan daha yuvarlak ve merkez bombesi biraz daha fazla tipteki antenlerdir. Offset olanlar ise ufuk açısına daha fazla bakarlar ve elips şeklinde daha ince bombelidirler. Offset Antenler yapılarından ötürü
daha fazla sinyal toplayabilirler ve özellikle Kış aylarında çok daha az KAR tutarlar. Ancak 120cm üzerinde Offset çanak kullanmayı istemeniz ufuk çizgisine doğru yapacağı açıdan dolayı çatıya teması önlemek amacıyla çok daha uzun anten borusu kullanmayı gerektirecek ve buda antenin çok daha fazla rüzgar basıncına maruz kalmasına neden olacaktır.

Antenlerin bu fiziksel yapılarından dolayı 150cm Parabol bir antenin yerine 120cm Offset bir anten kullanılabilir, ancak bazen izlemek istediğimiz uydunun bulunduğumuz yere izdüşümü (footprint) nedeniyle büyük çapta bir anten kullanmak durumunda kalabiliriz.
Uydular yörüngeye yerleştiklerinde hitap edecekleri bölgelerde en küçük çapta antenlerle izlenebilecek şekilde görev yaparlar. Ana bölgenin dışına doğru gittikçe bu uydudaki kanalları izlemek her zaman daha büyük çaplarda anten gerektirecektir. 42° Doğu yörüngesinde bulunan Türksat uydumuzdan örnek verecek olursak, Türkiye de hemen her bölgede tüm kanallar 90cm offset bir anten ile izlenebilirken Almanya da yaşayan gurbetçilerimiz ana bölgesi Türkiye olan kanalları 2-3m çanak antenlerle bile zor izleyebilmektedirler.

Hemen her tip Offset Antene bağlanabilen DiseqC Motorlar sayesinde bu antenler hareket özelliği kazanabilmekteler. Motorun taşıyabileceği yük miktarına göre elbette Parabol antenlere de bu motorlar takılabilmektedir. Çanak anten daha önceden monte edilmiş olsa bile bu motorların takılması ve yeni yeni kullanımı büyük ölçüde artan USALS destekli Receiverler sayesinde kurulması gayet kolay olduğundan kullanıcı bu işlemi kendi başına bile yapabilmektedir. Ancak USALS desteği bulunmayan Receiverler de bu işlem profesyonel bir ustayı gerektirecektir. Hareketli sistemin 150cm ve üzeri bir Parabol çanağa takılmak istenmesi durumunda 36v pulse hareket kolu bu hareketli sisteme uygun imal edilmiş antene bağlanacaktır. Bu durumda çanağı döndürebilmek için Receiverde Pozisyoner kısmının olması gerekecektir. Tüm Digital Receiverler DiseqC Motor desteği sağlamakla birlikte Pozisyoner ancak bu özellikte üretilmiş receiverler da mevcuttur!

BÜTÜN ŞİFRELERİ ÇÖZEN UYDU ALICISI VARMI?

Dijital uydu alıcıları özel yazılımlarla bazı şifreli kanalları çözebilmektedir. Ancak birçok şifreleme sistemi ve bir çok şifreli kanal vardır.Hiç bir cihaz tüm şifreli kanalları çözer diye bir durum söz konusu değil.Şifreli kanal kapanınca cihaz için yeniden yazılan özel yazılım internette yayınlanır. Ardından ihtiyacı olanlar bu yazılımları cihazlarına yükleyerek bazı şifreli kanalları kısa bir süre için izleyebilirler.Ancak bu durumu bilen kanal sahipleri sürekli şifre değiştirirler. Yani bir kez yazılım yüklediğinizde şifreli kanalları sürekli izleyemezsiniz. Bazı şifreli kanallar ise hiçbir yazılım sayesinde çözülemezler. Bunlar ancak resmi üyelikler ile izlenebilirler